Merhaba!

Günümüze değin bağlama perde yerleri, bir oktavın 12 eşit aralığa bölünmesi (12 eşit ton sistemi) esas alınmak suretiyle, frekanslar arasındaki logaritmik ilişkiden elde edilen sabit sayının tel boyu ile çarpılması (Klasik Yöntem) sonucunda belirlenmektedir. Buna karşın, mikro tonlara ait perde yerleri ise işitsel olarak ayarlanmaktadır. Mikro tonlara ait perde yerlerinin işitsel olarak ayarlanması özellikle toplu icralarda önemli sorunlar yaratmaktadır. Öte yandan, sabit sayının tel boyu ile çarpılması işleminin her bir perde için ayrı ayrı yapılması emek ve zaman kayıplarına yol açmaktadır.

Bu nedenle, bağlama perde düzeninde var olan mikro tonlara ait perdelerin işitsel olarak ayarlanmasından kaynaklanan sorunların giderilmesi, bağlama perde aralıkları hesaplamasının standart hale getirilmesi, perde yerleri hesaplamalarında emek ve zaman kayıplarının giderilmesi amacıyla, sent (cent) birimi esas alınmak suretiyle, tarafımca bağlama perde yerleri formüle edilmiş ve bir hesaplama modülü geliştirilmiştir.

Kısa ve Uzun Sap Bağlama Perde Yeri Hesaplama modüllerinde "Tel Boyu Giriniz" bölümüne tel boyunun cm cinsinden girilmesi ve "Hesapla" butonuna basılması suretiyle perde yerleri otomatik olarak hesaplanacaktır.

Öte yandan, halk müziğimizin temel çalgısı olan bağlama; çeşitli yörelerde farklı isim ve farklı fiziksel özelliklerle irticalen üretilmekte olup, standardizasyonunu henüz tamamlayamamıştır.

Bağlamada standardizasyon sorununun çözümüne katkıda bulunmak amacıyla, nihai gerilme mukavemeti/nihai çekme dayanımı formülü ile frekans formülünden hareketle tarafımca, frekans değerine göre saz tellerinin boyları ve gerilimleri formüle edilmiş ve bir hesaplama modülü geliştirilmiştir. Hesaplama modülünde saz tellerinin kopma mukavemetinin % 80' ine kadar gerilebileceği dikkate alınmıştır.

Frekans Değerine Göre Bağlama Tel Boyunun Hesaplanması modülünde "Tasarım Alt Tel Frekansı (Hz)" bölümüne tonalite anlayışına ve akort sistemine göre alt telin gerileceği frekans değerinin girilmesi ve "Hesapla" butonuna basılması suretiyle, farklı çaptaki tellerin uzunlukları otomatik olarak hesaplanacaktır. Böylece, yapılan hesaplama sonucunda elde edilen değerler dikkate alınarak; istenilen tel çapına göre kısa ve uzun sap bağlama için tel tasarımı yapılabilecektir.

Hesaplama modülünde, tasarım tel boyu dikkate alınarak; perde ölçülerine göre minimum klavye boyu otomatik olarak hesaplanacaktır. Bu hesaplamadan yararlanılarak tonaliteye uygun kısa ve uzun saplı bağlama form tasarımı yapılabilecektir. Bağlama form tasarımında; tasarım tel boyuna göre otomatik olarak hesaplanan minimum klavye boyu ile bağlama form tasarımındaki klavye boyunun eşit olmasına dikkat edilmelidir. Bağlama form tasarımında eşik yeri (köprü) için tekne form boyunun 1/4'ü dikkate alınmıştır.

Başta bağlama yapımcıları, saz sanatçıları, akademisyenler, bağlama eğitmenleri, öğrenciler olmak üzere konuya ilgi duyan herkese yararlı olmasını dilerim.

Kodlama becerisiyle web sitesini oluşturan kızım Buket BAZİN BENDER' e teşekkür ederim.

Aydın BAZİN